Được xây dựng từ thế kỷ XVIII, Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là di tích lịch sử mà còn là điểm đến hấp dẫn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính, khung cảnh yên bình và những trải nghiệm văn hóa thú vị. Nếu bạn đang tìm kiếm một không gian hoài niệm giữa thiên nhiên trong lành, nơi lưu giữ những giá trị truyền thống lâu đời của miền Trung, thì Cầu Ngói Thanh Toàn chắc chắn sẽ là điểm dừng chân lý tưởng trong hành trình khám phá Huế
I. Giới thiệu về Cầu Ngói Thanh Toàn
Cầu Ngói Thanh Toàn là gì?
Cầu Ngói Thanh Toàn là một cây cầu cổ nổi tiếng, tọa lạc tại làng Thanh Thủy Chánh, xã Thủy Thanh, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế. Cây cầu có lối kiến trúc “thượng gia hạ kiều” (trên là nhà, dưới là cầu), được xây dựng theo phong cách truyền thống của Việt Nam, với mái ngói che phủ toàn bộ.
Ý nghĩa của Cầu Ngói Thanh Toàn trong văn hóa và du lịch Huế
Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa và du lịch đặc sắc của vùng đất cố đô Huế. Với lối kiến trúc “thượng gia hạ kiều” hiếm gặp, cây cầu là minh chứng cho sự giao thoa giữa nghệ thuật dân gian và tinh thần hiếu nghĩa của người Việt xưa.
Đây không chỉ là nơi kết nối giao thương, sinh hoạt của người dân làng Thanh Thủy Chánh mà còn là địa điểm diễn ra các lễ hội truyền thống, đặc biệt là chợ quê trong các dịp Festival Huế.
Đối với du khách, Cầu Ngói Thanh Toàn là điểm đến lý tưởng để tận hưởng khung cảnh làng quê yên bình, khám phá văn hóa địa phương và trải nghiệm những hoạt động độc đáo như chèo thuyền, nghe hát dân ca hay tìm hiểu về nghề nông truyền thống.
II. Lịch sử hình thành Cầu Ngói Thanh Toàn
1. Thời gian xây dựng và người có công xây dựng cầu
Cầu Ngói Thanh Toàn được xây dựng vào năm 1776, dưới thời vua Lê Hiển Tông. Người có công xây dựng cây cầu là bà Trần Thị Đạo, một người phụ nữ thuộc dòng họ Trần giàu có trong làng.
Nhận thấy việc đi lại của người dân trong vùng gặp nhiều khó khăn, bà đã bỏ tiền của và công sức để xây dựng cây cầu này. Ghi nhận công lao của bà, triều đình nhà Nguyễn đã ban sắc phong để tôn vinh tấm lòng nghĩa hiệp của bà đối với quê hương.
2. Quá trình trùng tu, bảo tồn theo thời gian
Trong suốt hơn 200 năm tồn tại, Cầu Ngói Thanh Toàn đã trải qua nhiều đợt trùng tu, bảo dưỡng nhằm duy trì nét đẹp kiến trúc và đảm bảo an toàn:
Năm 1925, vua Khải Định cho tu sửa cây cầu và sắc phong bà Trần Thị Đạo là bậc đức hạnh.
Năm 1956, 1971, 1986, cầu tiếp tục được trùng tu để chống xuống cấp.
Năm 1991 và 2016, chính quyền địa phương tiến hành tu bổ lớn nhằm bảo tồn kiến trúc nguyên bản của cầu, đồng thời phát triển du lịch bền vững.
3. Giá trị lịch sử của cầu.
Cây cầu không chỉ là một công trình dân sinh quan trọng mà còn thể hiện tinh thần nhân nghĩa, tấm lòng vì cộng đồng của người phụ nữ Việt Nam xưa. Việc được triều đình nhà Nguyễn sắc phong cho thấy cầu có giá trị không chỉ ở phạm vi làng xã mà còn mang tầm ảnh hưởng lớn trong lịch sử.
Nhờ vào giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn là một biểu tượng của di sản Huế, thu hút đông đảo du khách và góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.
III. Kiến trúc độc đáo của Cầu Ngói Thanh Toàn
1. Đặc điểm kiến trúc cầu: kiểu dáng, vật liệu xây dựng
Kiểu dáng: Cầu có hình dáng cong mềm mại, dài 18,75m, rộng 5,82m, chia thành 7 gian. Kết cấu cầu được làm bằng gỗ kiềng, đặt trên các trụ đá vững chắc.
Vật liệu xây dựng: Cầu chủ yếu làm bằng gỗ quý, mái được lợp bằng ngói lưu ly truyền thống, tạo vẻ cổ kính và trang nhã. Hệ thống dầm, kèo được ghép lại bằng các mộng gỗ chắc chắn, không dùng đinh vít kim loại.
2. So sánh với các cây cầu ngói nổi tiếng khác ở Việt Nam
Cầu Ngói Thanh Toàn là một trong số ít những cây cầu ngói cổ ở Việt Nam, có nét tương đồng và khác biệt với các cây cầu nổi tiếng khác:
| Tên cầu | Địa điểm | Điểm giống nhau | Điểm khác biệt |
|---|---|---|---|
| Cầu Ngói Thanh Toàn | Huế | Kiến trúc “thượng gia hạ kiều”, mái ngói che phủ toàn bộ | Dài 18,75m, rộng 5,82m, không có tượng thờ |
| Chùa Cầu Hội An | Quảng Nam | Cầu có mái ngói, kết cấu gỗ, phong cách cổ | Có tượng thần Bắc Đế Trấn Võ, dài 18m, có ảnh hưởng kiến trúc Nhật Bản |
| Cầu Phát Diệm | Ninh Bình | Cầu có mái che, phong cách cổ | Kiến trúc đá kết hợp gỗ, mang phong cách chùa chiền, không có nhiều chạm khắc tinh xảo như cầu Thanh Toàn |
3. Các họa tiết trang trí và giá trị nghệ thuật của cầu
Họa tiết điêu khắc: Cầu Ngói Thanh Toàn được chạm khắc tinh xảo với hình ảnh long – lân – quy – phụng, biểu tượng của sự may mắn và thịnh vượng. Các họa tiết hoa lá, mây trời cũng được chạm trổ tỉ mỉ, thể hiện nét đặc trưng của nghệ thuật cung đình Huế.
Giá trị nghệ thuật: Cây cầu không chỉ đơn thuần là công trình giao thông mà còn mang đậm giá trị văn hóa – mỹ thuật truyền thống. Các họa tiết trang trí đều phản ánh tinh hoa nghệ thuật chạm khắc gỗ Việt Nam, kết hợp giữa sự tinh tế và thanh nhã.
Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn là một tác phẩm nghệ thuật, thể hiện tài hoa của những người thợ mộc xứ Huế, góp phần làm phong phú thêm kho tàng kiến trúc Việt Nam.
IV. Vai trò của Cầu Ngói Thanh Toàn trong đời sống và du lịch
1. Vai trò trong đời sống người dân địa phương
Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình giao thông mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống sinh hoạt và tinh thần của người dân trong vùng:
Phương tiện đi lại: Cây cầu giúp người dân làng Thanh Thủy Chánh thuận tiện di chuyển, kết nối đôi bờ của con sông Như Ý.
Không gian sinh hoạt cộng đồng: Cầu vừa là nơi trú mưa, nghỉ ngơi cho người dân khi đi làm đồng, vừa là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống.
Biểu tượng tâm linh: Người dân địa phương tin rằng cầu mang lại sự bình an, may mắn và thể hiện tấm lòng hiếu nghĩa của hậu thế đối với công lao của bà Trần Thị Đạo – người xây dựng cây cầu.
2. Điểm đến du lịch hấp dẫn của Huế
Là một trong những di tích kiến trúc độc đáo và giàu giá trị lịch sử, Cầu Ngói Thanh Toàn là địa danh du lịch khá nổi tiếng. Do đó luôn được các công ty lữ hành đưa vào danh sách điểm tham quan khi du khách đến Huế.
Có thể kể đến một số tour có thể đến Cầu ngói Thanh Toàn tham quan đó là: tour đi Huế 1 ngày khám phá vùng ven cố đô, kết hợp với các điểm đến nổi tiếng như chùa Thiên Mụ, Đại Nội Huế hay lăng vua Gia Long.
Nhờ vậy, du khách không chỉ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc của cây cầu cổ mà còn được hòa mình vào không gian làng quê thanh bình, trải nghiệm những nét văn hóa đặc trưng của vùng đất cố đô.
3. Những trải nghiệm thú vị khi tham quan cầu
Khi đến Cầu Ngói Thanh Toàn, du khách không chỉ ngắm nhìn công trình kiến trúc độc đáo mà còn có cơ hội tham gia nhiều hoạt động hấp dẫn:
Tham quan chợ quê Thanh Toàn: Chợ quê được tổ chức vào các dịp lễ hội, nơi bày bán nhiều đặc sản địa phương như bánh nậm, bánh lọc, bánh ít, cùng các mặt hàng thủ công truyền thống.
Trải nghiệm văn hóa làng quê: Du khách có thể tham gia các hoạt động như chèo thuyền trên sông Như Ý, thử làm nón lá, đan lát hay nghe hát dân ca.
Tham quan nhà trưng bày nông cụ: Đây là nơi giới thiệu các dụng cụ sản xuất nông nghiệp truyền thống của người dân miền Trung, giúp du khách hiểu hơn về đời sống lao động xưa.
Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là điểm du lịch mang đậm bản sắc làng quê Huế. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng nét đẹp kiến trúc mà còn có những trải nghiệm thú vị về văn hóa, đời sống người dân địa phương.
VI. Kết luận
Cầu Ngói Thanh Toàn không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn mang trong mình những giá trị lịch sử, văn hóa và du lịch quan trọng. Với lối thiết kế “thượng gia hạ kiều” hiếm thấy, cây cầu là minh chứng cho sự tài hoa của những người thợ mộc xứ Huế và tinh thần hiếu nghĩa của người Việt.
Bên cạnh vai trò kết nối giao thông, cầu còn là biểu tượng văn hóa, gắn liền với đời sống sinh hoạt của người dân làng Thanh Thủy Chánh. Nơi đây trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, mang đến cho du khách không gian cổ kính, thanh bình cùng những trải nghiệm văn hóa đậm chất làng quê Huế.
Với sự quan tâm trong công tác bảo tồn, Cầu Ngói Thanh Toàn vẫn tiếp tục là một trong những di sản giá trị của cố đô, góp phần lưu giữ và lan tỏa vẻ đẹp của văn hóa truyền thống Việt Nam.